Θεού δώρημα τέλειο…

 

Βαθιά, μες στο χρυσάφι του καλοκαιριού ενός μικρού Ιούλη, ήρθε κάτι απρόσμενο που πήγε να χαλάσει όνειρα… Ευτυχώς όχι.

Και είναι τότε που έρχονται κάτι αγκαλιές –αν και ποτέ δεν έλειψαν– να σου παίρνουν τους φόβους σου και να γεμίζουν με θάρρος την ψυχή σου.

Ένα θέλω να πω και ένα ξέρω: τα πολύτιμα και οι πολύτιμοι της ζωής μας παραμένουν στη ζωή μας για πάντα.  Είναι οι άνθρωποί μας και οι στιγμές μας μαζί τους. Είναι οι δικοί μου «μεταξωτοί» άνθρωποι. Τα νιώθεις βαθιά μέσα σου όλα αυτά και τότε λες –θα μπορούσες να το φωνάξεις και δυνατά– «έτσι μάλιστα, μπορώ να συνεχίσω»!

Απεριόριστη η ευγνωμοσύνη, ο σεβασμός, η εκτίμηση και όλη μου η αγάπη !

Στράτος Δουκάκης

Τα ΓΕΩΤΡΟΠΙΑ της Συλλογής μου

Το ΓΕΩΤΡΟΠΙΟ, ήταν για χρόνια το ένθετο εβδομαδιαίο περιοδικό της, πάλαι ποτέ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑΣ. 

Συνδρομητής της εν λόγω εφημερίδας από την πρώτη ημέρα κυκλοφορίας της (21 Ιουλίου 1975) στην ξενιτιά μου τότε, και μετ’ έπειτα εδώ στην πατρίδα, όπου στις 14 Νοεμβρίου 2014 θα έπεφτε η αυλαία και ο τίτλος ΤΕΛΟΣ. Πλήγμα δυστυχώς για την ελληνική δημοσιογραφία. 

Το Γεωτρόπιο, λοιπόν –ένθετο στο φύλλο της Σαββατιάτικης Ελευθεροτυπίας– ήταν από τα αγαπημένα μου. Έτσι άρχισα να τα κρατάω κάνοντάς τα συλλεκτικά για πολλούς λόγους που με γοήτευαν. Για τα ενδιαφέροντα θέματα, την ποιότητα ύλης, τις εξαιρετικές εικόνες, τις ενδιαφέρουσες κατηγορίες θεμάτων αλλά... και για κείνες τις «λυρικές παραβολές» –τα αινιγματικά σημειώματα στην τέταρτη σελίδα του– όπως ήταν, επί σειρά ετών (από τον Μάιο του 2000 ως τον Ιούνιο του 2002) τα ΦΑΞ του Σταύρου Απέργη . Αυτά τα μικρά «κομματάκια» γραμμένα με ευρηματικότητα κι αμεσότητα, με λυρισμό και χιούμορ, μας κέρδισαν και μας έκαναν φανατικούς αναγνώστες του Γεώ.

 

Μεταξύ του «εγώ» και του «εμείς», φυσικά και προτιμώ το «εμείς»

Ο Βενεζουελανός ουμανιστής, ποιητής και φιλόσοφος Andrés Bello έγραψε κάποτε ότι η γραμματική μας επιτρέπει να μάθουμε τι συμβαίνει στην ψυχή του ομιλητή. Και βέβαια δεν συμβαίνει το ίδιο στην ψυχή όσων επιλέγουν το πρώτο ενικό πρόσωπο όπως στην ψυχή όσων προτιμούν τον πληθυντικό του.

Χάνεται πλέον η «Γενιά του Σιδήρου» για να δώσει χώρο στη «Γενιά του κρυστάλλου»

 

Η γενιά που, χωρίς να έχει σπουδές, μόρφωσε τα παιδιά της. Αυτή που, παρά τις ελλείψεις, ποτέ δεν επέτρεψε να λείπουν τα απαραίτητα από το σπίτι. Αυτή που δίδαξε αξίες· ξεκινώντας από Αγάπη και τον Σεβασμό (…)

Χάνονται όσοι μπορούσαν να ζήσουν με λίγες πολυτέλειες, χωρίς να νιώθουν απογοήτευση από αυτό. Αυτοί που δούλεψαν από νωρίς και δίδαξαν την αξία των πραγμάτων, όχι την τιμή. Χάνονται όσοι πέρασαν χίλιες δυσκολίες και, χωρίς να τα παρατήσουν, μας έμαθαν πώς να ζούμε με αξιοπρέπεια. Αυτοί που μετά από μια ζωή θυσίας και κακουχιών φεύγουν με ζαρωμένα χέρια και κεφάλι ψηλά.

Ναι, χάνεται κι αργοπεθαίνει αυτή η  γενιά που έμαθε να ζει χωρίς φόβο.

 

Η συνέχεια στις οθόνες. Πάμε για διαφημίσεις…

Εικόνα γνώριμη, αίσθηση προσωπική

          Η εικόνα δεν χρειάζεται περιγραφή, ωστόσο δεν κρατιέμαι όταν μάλιστα πρόκειται για το απώτερο «κρυφό αντικείμενο του πόθου μου»: τον Μόλυβο!

Απλά επιλέγω να κοιτάζω –με καθάρια τη ματιά μου– μόνο την ομορφιά που τον κάνουν ξεχωριστό κι όχι κάτι άλλα που απλώνονται –«κατά συρροή»– επάνω του κι ας μη τα δικαιούται… Όσο κι αν θέλω να τα παραβλέψω δεν μ’ αφήνουν αδιάφορο. Παρ’ όλα αυτά δεν αφήνω να με συνεπάρουν τέτοια συναισθήματα, δεν πρέπει να τους δώσω χώρο. Γι’ αυτό διαλέγω την άλλη όψη την πιο συναρπαστική. Την ομορφιά του!

Ο Μόλυβος έχει μυριάδες ιστορίες, παραδόσεις, αλλαγές, παραλλαγές, συνθέσεις, αντιθέσεις, υφές, χρώματα, ήχους. Έχει χιλιάδες νύχτες και χιλιάδες μέρες, όλες διαφορετικές. Αλλάζει από στιγμή σε στιγμή, από φορά σε φορά. Φλερτάρει στα παιχνίδια μιας σύμπτωσης όπου ανταμώνουν τ’ αταίριαστα σαν παράταιρα κομμάτια που ζητούν να συμπέσουν, και τι πιο μαγικό, δίχως τη συγκατάθεση του σύμπαντος αυτό να συμβαίνει…

Παρότι η εικόνα είναι γνώριμη και η αίσθηση προσωπική, αντλώ από τα χρώματα αυτού του τόπου και του κόσμου του «μικρού, του μέγα» του οποίου, ομολογώ, αποτελώ μια ελάχιστη –και σχεδόν ασήμαντη– λεπτομέρεια.

Το κάνω για να κρατώ στο μυαλό έντονα το δίχτυ της ανάμνησης σωστά πλεγμένο μη δραπετεύσουν οι στιγμές και ξεστρατίσουν οι μνήμες από τόσα και τόσα... Τα υπόλοιπα χρήζουν ειδικής προστασίας οπότε παρακάμπτονται… ως ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα.

Δυο βιβλία με ταξιδεύουν…

Ξαναδιαβάζω συγχρόνως δύο βιβλία* από εκείνα που δεν θα αποχωριζόμουν ποτέ. Ναι, τα ξαναδιαβάζω ή, για να είμαι ειλικρινής και να ακριβολογώ, επικεντρώνομαι σελίδα-σελίδα στις σημειώσεις που είχα υπογραμμίσει κάποτε. Ευτυχώς!

Νιώθω –εν πλήρει ευφορία– να μου προσφέρουν, για ακόμη μια φορά, την αναγνωστική απόλαυση που, εδώ και αρκετό καιρό, δεν έχω βρει, δεν έχω αισθανθεί, δεν έχω νιώσει σε κάποιο βιβλίο. Διαβάζοντας αναρωτιέμαι: ποιος ρομαντικός, ποια ευαίσθητη ψυχή, ποια τρυφερή καρδιά δεν αναστοχάστηκε, δεν συγκινήθηκε, δεν ευφράνθηκε διαβάζοντας αυτά τα βιβλία; 

Έτσι λοιπόν, ξαναδιαβάζοντας εκείνες τις σημειώσεις –τι το ’θελα;– επανέρχομαι και  διαπιστώνω ότι δυσκολεύομαι να ξεπεράσω παράλληλες –και παρόμοιες– στιγμές που έχω ζήσει. Οπότε, για να μην χαλάσει το δείγμα, πιάνω και πάλι το νήμα της σκέψης και επανασυνδέομαι με το παρελθόν. Ειδικότητά μου… Δεν είναι η πρώτη φορά. 

Παρότι ο ορίζοντας της ζωής μας έχει ανοίξει κι έχει χωρέσει τόσα καινούργια και θαυμαστά, μεταφέροντάς μας σε νέους κόσμους των οποίων οι διαδρομές, δυστυχώς, δεν χαράζονται έντονα πλέον όπως εκείνα τα τότε. Εν τούτης εγώ επιμένω στα τότε. Είναι προφανές: καταλαβαίνω και καταλαβαίνετε ότι έχω πια μεγαλώσει κι αυτό είναι βάσανο… 

* Τα βιβλία: Τότε που ζούσαμε του Ασημάκη Πανσέληνου και Σταύρωση χωρίς Ανάσταση του Νίκου Αθανασιάδη 

Η πλούσια χλωρίδα του Χελμού και η Λίμνη Τσιβλού

Πλούσιος σε χλωρίδα, ο ορεινός όγκος του Χελμού, το ύψος του οποίου φθάνει τα 2.355 μέτρα, πρόκειται για την τρίτη σε ύψος οροσειρά της Πελοποννήσου. Το μεγαλύτερο μέρος του βουνού καλύπτουν έλατα, πλατάνια, καστανιές, λεύκες, ιτιές και βελανιδιές. Στις δε βόρειες υπώρειες του βουνού περίπου στα  800 μέτρα βρίσκεται η λίμνη Τσιβλού.

Με την ελπίδα και το πνεύμα της Ανάστασης...

Αυτές οι μέρες της Εβδομάδας των Παθών προσφέρονται για να μοιράσει ο άνθρωπος κομμάτια της ψυχής του. Ας τα εκφράσουμε ταπεινά με τη βοήθεια της φλόγας των μικρών κεριών που τρέμει κι ας γεμίσουμε κι άλλο τις ψυχές μας με αγάπη, ευαισθησία, αλήθεια, σεβασμό κι ελπίδα.

Την ελπίδα της Ανάστασης.

Να περάσουμε όλοι όμορφα, να χαρούμε το κάθε «τώρα» που μας χαρίζετε κι όλα εκείνα που κανείς δε μπορεί να μας «κλέψει»!

Στράτος Δουκάκης

Βιβλία στο δρόμο, «ατάκτως ερριμμένα»…

Είναι λυπηρό έως σοκαριστικό το θέαμα που αντίκρισα σε δρόμο που έτυχε να περάσω. Ένας σωρός από βιβλία, σε καλή κατάσταση όπως διαπίστωσα, πεταμένα στο πεζοδρόμιο δίπλα από κάδο σκουπιδιών. Αυτό μ’ έκανε να σταματήσω στη μέση του δρόμου και να φωτογραφίσω αυτό που έβλεπα. Ήθελα να έχω πειστήριο για να το συνειδητοποιήσω. Θα ήθελα να ξέρω αν υπήρχαν κι άλλα βιβλία μέσα στον κάδο κι απλά αυτά που ήταν απ’ έξω ήταν γιατί δεν χωρούσαν άλλα μέσα.

Πάνε χρόνια είχα δει βιβλία σε μαύρους σάκους σκουπιδιών αλλά έτσι «ατάκτως ερριμμένα» στο δρόμο δεν περίμενα να δω.

Αν σκεφτεί κανείς, πέρα απ’ τη γνώση που προσφέρουν τα βιβλία, την ψυχή του συγγραφέα, τη φαντασία του, τη σκέψη, τον κόπο μέχρι να το εκδώσει, τα χρήματα που δαπάνησε να τα αγοράσει, αυτό και μόνο θα ήταν ντροπή, Ας τα χάριζε, ας τα δώριζε σε σχολεία, βιβλιοθήκες κι ένα σωρό άλλους χώρους που θα μπορούσαν να τα δεχτούν. Αλλά ποτέ έτσι… Όχι!

Πέρασα ξανά, μετά από δυο μέρες. Δεν υπήρχαν πλέον. Σκέφτηκα μήπως και είχαν την τύχη –και μακάρι να ήταν έτσι– αυτών που ένας οδηγός απορριμματοφόρου στην Κολομβία, κάθε που βρισκόταν σε παρόμοιες περιπτώσεις, τα μάζευε κι έφτασε να γεμίσει εκατοντάδες βιβλιοθήκες σε σχολεία, κέντρα μελέτης και κοινότητες της χώρας του.

    

Μικρές χαρές…

Τώρα που άνθισαν οι αμυγδαλιές, κάθε φορά που τις αντικρίζω διάσπαρτες στους δρόμους της πόλης –ψηφίδες ομορφιάς μέσα σ’ έναν γκρίζο κόσμο– με κυριεύει ένα αίσθημα χαράς. Τις παρατηρώ, τις θαυμάζω κι αφήνω τη ματιά μου καρφωμένη πάνω τους. Πόσες στιγμές, πόσες ασήμαντες λεπτομέρειες χάνουμε, αλήθεια, με μια φευγαλέα ματιά… Κάτι τέτοια, απλά τα λογαριάζω και τα προσθέτω στις μικρές χαρές της ζωής μου. Αυτές οι πρόσκαιρες μικρές χαρές –δεν είναι  και πολλές πλέον– είναι το καύσιμο που διαμορφώνει τη διάθεσή μου. Τις χρειάζομαι.

Την ίδια αίσθηση νιώθω, όταν πιάνω να γράφω κι άξαφνα ο ειρμός της σκέψης και της γραφής μου σκοντάφτει σε μια λέξη που χάνεται προς στιγμήν μες στο μυαλό μου, και δεν μ’ αφήνει να συνεχίσω. Μου συμβαίνει συχνά, τι να κάνω… Κι είναι τότε, στην απόγνωσή και την αγωνία μου, που καταφεύγω, «εισβάλω» κυριολεκτικά για να βρω τη λύση στο χάρτινο κόσμο μου.

Σ’ αυτόν τον κόσμο –βρίσκονται και με περιμένουν– οι σημειώσεις μου, εκεί χάνομαι. «Σημειώσεις επί παντός». Εκεί, πάνω σε αδέσποτα χαρτάκια, σε περιθώρια τετραδίων, σε υπογραμμισμένες παραγράφους βιβλίων, σ’ ό,τι τέλος πάντων έβρισκα πρόχειρο μπροστά μου, σημείωνα και κρατούσα τότε και φυσικά συνεχίζω να το κάνω ακόμη. Ξεφυλλίζοντάς τες, βυθίζομαι στο σύμπαν τους, στον ανεκτίμητο θησαυρό μου, στις μικρές χαρές μου... 

Μια φράση, μια εικόνα, χίλιες σκέψεις..

Είναι κάποιες στιγμές, όπως συνηθίζω να γράφω, που μέσα από λέξεις ή φράσεις –είτε αποτυπωμένες στο χαρτί, είτε ακόμη και σε μηνύματα γραμμένα σε ξεφτισμένους τοίχους κτιρίων– βρίσκω αιτίες που ορίζουν τη σκέψη μου. Μου προκαλούν συναισθήματα από κείνα που δεν τα φτιάχνουμε εμείς. Μόνα τους έρχονται και μας βρίσκουν.

Στέκομαι με τα μάτια μου καρφωμένα σε κείνα τα γκράφιτι –γραμμένα περίτεχνα ή όχι– με λέξεις, φράσεις, μηνύματα τυχαία, στη σκουριά των τοίχων, στα οποία διακρίνω ποιητικές πινελιές. Είναι η ασήμαντη ποίηση του δρόμου, με στίχους κάποιου ταπεινού αδικημένου ποιητή. Παρόλο που τα περισσότερα έχουν τη σημασία τους.

Σαν θεατής μιας ζωής που ακροβατεί ανάμεσα στην ομορφιά που μπορεί να έχει για τον καθέναν και την σκληρότητα της πραγματικότητας, αναζητώ τις λεπτομέρειες που κάνουν τη διαφορά, στιγμές που με ταξιδεύουν, αξίες που εκφράζονται και ξεπηδάνε ακόμη και μέσα από χαλάσματα, για να συνεχίσουν το ταξίδι τους.

Ειλικρινά αναρωτιέμαι, σε αυτόν τον κόσμο τον σκληρό κι απάνθρωπο όπου ζούμε, πως γίνεται κάποιοι άνθρωποι επιμένουν να γράφουν τέτοιες τρυφερές ιστορίες…

Μες στο πλήθος τι να πούμε για λαχτάρες και καημούς...

 

Έτσι είναι, συμβαίνει συχνά ή όχι; Όπως πάμε μες στην πόλη, συναντάμε γνωστούς μας απ’ το πουθενά κι αμέσως αρχίζουν χαιρετισμοί, χαμόγελα, ματιές, δυο κουβέντες στα γρήγορα: και η απορία: μα πώς χαθήκαμε… Κι ύστερα διλήμματα, αμηχανία σιωπή και… Άντε, κανόνισε να τα πούμε κάποια στιγμή. Ναι, μωρέ, σίγουρα. Άμεση και η δικαιολογία...  άλλωστε «μες στο πλήθος τι να πούμε για λαχτάρες και καημούς». Ωραία, ναι, κανόνισε. Τα λέμε… Και τελικά «είπαμε να μη χαθούμε κι ανταλλάξαμε αριθμούς. Δέκα βήματα πιο πέρα τους πετάξαμε κι αυτούς». Ίσως οι ενοχές παίρνουν σειρά ή όχι… 

* Σε εισαγωγικά στίχοι του Άλκη Αλκαίου

Ελευθερώνοντας χώρο στο νου…

Συναντήθηκα τις προάλλες με φίλο σε καφέ, με σκοπό να του χαρίσω το δεύτερο βιβλίο μου που του είχα υποσχεθεί. Το πρώτο, του το είχα δώσει τέλη του ’15. Πέρασαν πολλά χρόνια από τότε.

Το πήρε στα χέρια του, έδειξε με νόημα, να τον εντυπωσιάζει το εξώφυλλο, πέρασε τις σελίδες ρίχνοντας γρήγορες ματιές, μάλλον στους τίτλους, συγχρόνως και  σε μένα μ’ ένα χαμόγελο μισό…

«Τι υπονοείς μ’ αυτό το τσιγκούνικο χαμόγελο;» τον ρώτησα. Δεν μου απάντησε. Ήπιε λίγο νερό απ’ το ποτήρι του, μετά δυο γουλιές από τον καπουτσίνο και εν μέσω απόλυτης σιωπής, ξανάπιασε το βιβλίο στα χέρια του και μου είπε: «Η εμμονή σου με το παρελθόν που εντοπίζω στα γραφτά σου γενικά και το συνεχίζεις στα βιβλία σου, έχει να κάνει με κάποιο τρόπο φυγής από το παρόν ή απλά είναι  νοσταλγία;»

«Άκου, φίλε μου, ό,τι έχω ζήσει με ακολουθεί και καθώς φαίνεται έχει γίνει η σκιά μου» του απάντησα. «Όλα αυτά, λοιπόν δεν είναι η ιστορία μου, ούτε η ζωή μου. Είναι παρέλαση λογισμών από τα περιθώρια του μυαλού μου που στριφογυρίζουν εκεί, μαγεύουν και παράγουν συναίσθημα. Τόσο απλά. Οπότε εγώ, “αρπάζω” λέξεις και στολίζω με σπάνια ευαισθησία φράσεις για τα γραφτά μου. Συνάμα ελευθερώνω χώρο στο νου»… 

Πόσο μας λείπουν οι παρέες…

 

Η έλλειψη της παρέας, τα τελευταία χρόνια, είναι σαν την ανάσα που μας την έχουν στερήσει. Οι παρέες ήταν ζωντανοί οργανισμοί. Μεγάλωναν, μίκραιναν, άλλαζαν, σκορπούσαν, μα κυρίως αντάμωναν ή προσπαθούσαν να ανταμώσουν. Και το κατάφερναν! Τώρα αυτές οι όμορφες κοινωνικές συνευρέσεις έχουν δυσκολέψει. Αιτία οι γνωστές καταστάσεις που μας ξεπερνούσαν και μας καθήλωναν (υποχρεωτικά, βέβαια) απομονωμένους, αποξενωμένους, «κλεισμένους»… Κι αυτό άφησε σημάδια... Το πιστεύω.

Ήταν όμορφα όταν βλέπαμε ανθρώπους δικούς μας γύρω από ένα τραπέζι, με το φλιτζάνι του καφέ στο χέρι ή το τσούγκρισμα του ποτηριού, να κυριαρχεί η καλή διάθεση, οι ιστορίες, η προσφορά, τα κοινά βιώματα, οι κοινές ρίζες. Θεωρούμασταν συνοδοιπόροι της ζωής, αγαπούσαμε εκείνο που περιείχε η ζωή. Συμφωνούσαμε με τα βλέμματα, επικοινωνούσαμε με τα μάτια. Αφήναμε μια έντονη αύρα να αιωρείται ανοίγοντας ένα παράθυρο ελπίδας για το αύριο.

Το τώρα κλείνει μέσα του στιγμές που, δυστυχώς, πέρασαν, στιγμές που αγαπήσαμε, όνειρα που είχαμε κάνει για ένα αύριο (το σήμερα) που ίσως να μην ήρθε. Δεν έχει καμιά σημασία που είναι, απλά το χάσαμε...

Ενώ το μυαλό μου γυρίζει σε ‘κείνα τα τότε

 Όταν ένας άνθρωπος, φεύγει νέος κι ύστερα από πολλά χρόνια περιπλάνηση στην ξενιτιά, γυρίσει, άντρας πια, στα πατρικά χώματα, γεμάτος παιδικές θύμησες και λαχτάρες, δεν ξεχνά τα άλλα… Τον παιδεύουν εκείνα τα άλλα χώματα. Δεν είναι εύκολο. Το μυαλό γυρίζει σε ‘κείνα τα τότε και όχι μόνο από νοσταλγική διάθεση. O χρόνος μπορεί να διαγράφει τα πάντα, όχι όμως τα συναισθήματα. Κι είναι αυτά τα συναισθήματα που, αλίμονο, γίνονται  σκέψεις και μνήμες... 

Επιστρέφω και σεργιανίζω συχνά σε μέρη πιο ζεστά που χάραξαν σημάδια μέσα μου. Σμήνη από σκέψεις μεταναστεύουν και κάνουν ευχάριστο το ταξίδι του χρόνου στα παλιά που με πάει ξανά και ξανά στο τότε. Επανασυνδέομαι νοερά, με επιθυμία και λαχτάρα αναζητώντας διόδους απόδρασης, έστω για λίγο, για στιγμές, μέσα από τη λυτρωτική δύναμη της μνήμης γεγονότων ζωής, ανθρώπων, πράξεων. Κι αυτό, όσο να ναι, εμπεριέχει μια γλύκα νοσταλγίας. Και σε μένα είναι η νοσταλγία που κάνει τα πράγματα να συμβαίνουν…