Ένας κόσμος ανάποδα

Ο Ουρουγουανός λογοτέχνης Εντουάρντο Γκαλεάνο, με γραφή που συνδυάζει τη δημοσιογραφία, την πολιτική επιστήμη, την ιστορία και το μυθιστόρημα υπήρξε πραγματικός εκπρόσωπος της ανυπόταχτης Λατινικής Αμερικής, ο πιο πολιτικός της συγγραφέας, η «φωνή αφύπνισης» της, όπως χαρακτηρίστηκε ο βαθιά ουμανιστής στοχαστής. Ο ανατροπέας της ιστορίας που έστησε «καθρέφτες» στην ιστορία και φανέρωσε την αλήθεια εύγλωττα και στα ίσια σαν «έναν κόσμο ανάποδα» στα εκατομμύρια των πιστών και φανατικών αναγνωστών του. «Κάθε μέρα έχει μια ιστορία που αξίζει να ειπωθεί, επειδή οι μέρες μας είναι φτιαγμένες από ιστορίες. 

 

Με το βιβλίο του Ένας κόσμος ανάποδα αποφασίζει να μας ξαναστείλει στο σχολείο. Σε ένα σχολείο που αποκαλύπτει με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες και καυστικό χιούμορ την ανεστραμμένη πραγματικότητα του σύγχρονου κόσμου, όπου τα αριστερά βρίσκονται δεξιά, τα πάνω κάτω και τα εμπρός πίσω. Αγανακτισμένος από την κατάφωρη κοινωνική αδικία καταγγέλλει τους διεθνείς οργανισμούς και τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα, καταδικάζει την εκμετάλλευση και την αδικία, υψώνει φωνή διαμαρτυρίας και καλεί τον καθένα μας σε εγρήγορση και δράση, δίνοντας ένα μήνυμα αισιοδοξίας και ελπίδας.

(Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου) 

Είναι κι αυτό μια λύση

 

Τώρα που τα γραφτά μου εδώ λιγόστεψαν, μου λείπουν. Τώρα που η καρδιά διψάει, όσο ποτέ, να πλέξει δυο λόγια, να τα χωρέσει στο χαρτί ή στην οθόνη, εγώ αδυνατώ να το κάνω. Τώρα που το έχω πιο πολύ ανάγκη, θαρρείς και στέρεψε το μυαλό. Κι όμως, στον περίγυρό του γυροφέρνουν μπερδεμένες σκέψεις άπραγες, που σημαίνει σε πλήρη αδράνεια, κάτι σαν την καλοκαιρινή ραστώνη. Λένε ότι η έμπνευση έρχεται και σε βρίσκει, αλλά σε μένα, τον αφελή, δείχνει να μ’ έχει ξεχάσει. Παράλληλα εναποθέτω τις ελπίδες μου στο σύμπαν, μήπως και κάποια στιγμή, συνωμοτήσει αφενός να με βοηθήσει και αφετέρου να ξεμπλέξει τις σκέψεις και να τις κάνει λόγια… Ίσως έτσι βγάλω μια άκρη.

Η ώρα περνάει, η υποψία παραμένει. Κι η πόρτα του μυαλού κλειστή. Κι εγώ με τα μάτια στραμμένα πάνω της προσμένω ν’ ανοίξει και να εμφανιστεί η κυρία έμπνευση. Αλλά φαίνεται ότι ερήμην μου, τόσο αυτή όσο και το σύμπαν, συνωμότησαν κρυφά και αποφάσισαν να μην επέμβουν…

Ωστόσο, βρήκα καταφύγιο και στήριγμα στον κόσμο της  φωτογραφίας και μια κάποια λύση στη συνοδευτική λεζάντα, όπου εκεί αφήνω να ξεχυθούν λίγα λόγια (αυτά δεν μου αντιστάθηκαν…). Και τι απλά που γυρίζει η καινούργια σελίδα… Με την ιδιότητα λοιπόν του ερασιτέχνη (αυτής της τόσο υποτιμημένης έννοιας) και συνάμα αυτοδίδακτος, προσπαθώ να μεταφέρω σε κάθε εικόνα, το συναίσθημα που η στιγμή μου προκαλεί.. Είναι κι αυτό μια λύση.

Χαμένα καλοκαίρια…

Πάντα θα υπάρχουν καλοκαίρια που θα έχουν χαθεί. Και τα καλοκαίρια εκείνα που χάθηκαν είναι πλέον πολλά. Προφανώς, άλλαξαν οι εποχές. Άλλαξαν οι άνθρωποι, άλλαξαν οι καταστάσεις. Αλλιώς μετριέται σήμερα ο άνθρωπος και η ψυχή, διαφορετικά μετριόταν χθες. Κι οι περισσότεροι, πολύ απλά,  έχασαν τον εαυτό τους και παρέδωσαν την αθωότητά τους. Αυτό είναι το τίμημα. Έχασαν την αθωότητα τους. Μια αθωότητα που δεν την βρίσκεις πια. Ή, τουλάχιστον σπανίως…  Αυτό είναι το τίμημα. 

* Η σύνθεση του κολάζ από φωτογραφίες της ομάδας «Η παλιά μας Μήθυμνα» 

* Παράφραση από Boulevard

Άραγε, διαβάζουν ποίηση οι πολιτικοί μας σήμερα;

Άλλοτε οι πολιτικοί μας διάβαζαν πολύ. Ο Γεώργιος Παπανδρέου, ο γέρος της δημοκρατίας, τον τελευταίο χειμώνα της ζωής του, διαβάζει Σικελιανό και Καβάφη. Γύρω από το σπίτι του στο Καστρί, ο κήπος, τότε, ήταν γεμάτος από χωροφύλακες: «Τριαντάφυλλα και χωροφύλακες!» είχε πει σ’ έναν ξένο δημοσιογράφο, δείχνοντας το θέαμα που έβλεπε από το παράθυρό του. Κι ανάμεσα στα αγκάθια του κήπου του, ο αδιόρθωτος γερο-ρομαντικός διάβαζε ποίηση. Αυτή ήταν το τελευταίο σπαθί του – η τελευταία του πανοπλία.

Παλιότερα, είχαμε το γερο-Βενιζέλο, εξόριστο στο Παρίσι να μεταφράζει Θουκιδίδη. Ώρες ολόκληρες, ο νικημένος πρωθυπουργός έσκυβε πάνω από τον Πελοποννησιακό πόλεμο, ψάχνοντας ίσως εκεί να βρει την απάντηση γιατί είχε χάσει το δικό του πόλεμο. 

Κι ακόμα πιο πίσω, τον περασμένο αιώνα, είχαμε το γερο-Τρικούπη να διαβάζει Γκαίτε. Και μάλιστα, το απόγευμα της μέρας που θα έχανε τις τελευταίες εκλογές της ζωής του: Ήταν, λέει, στο μπαλκόνι του σπιτιού του, στο Μεσολόγγι και σημείωνε παρατηρήσεις στο περιθώριο του «Φάουστ»! Αντί να βρίσκεται στο εκλογικό του κέντρο, αντί να περιμένει εκεί τα αποτελέσματα, αντί να σκύβει πάνω από τα κομπιούτερ της εποχής του και να μετράει πόσα κουκιά κέρδισε και πόσα έχασε, έκανε αυτό το παρανοϊκό πράμα: Διάβαζε «Φάουστ»!

Απίστευτα πράγματα για μας, τους Νεοέλληνες του σήμερα.

Όχι. Δεν είμαι από αυτούς που πιστεύουν στο μύθο των παλιών καλών καιρών. Ήταν, ίσως, το ίδιο κακοί με τους σημερινούς – σε μερικά πράματα, ίσως, να ’ταν και χειρότεροι.

* Απόσπασμα από χρονογράφημα «Ο κύκλος των χαμένων ηγετών»

                                                                   του Φρέντυ Γερμανού / Ελευθεροτυπία, Σάββατο 30 Νοεμβρίου 1991