ΑΝΘΗ ΑΠ’ ΤΟ ΠΕΡΙΒΟΛΙ ΤΗΣ ΛΕΣΒΙΑΚΗΣ ΑΝΟΙΞΗΣ

«Η Λέσβος είναι πάντα ωραία. Είναι ένα κομμάτι από την ουσία του ουρανού και της θάλασσας που κρυστάλλωσε κι έγινε γης. Η Θεότητα της Μεσογείου έκανε να φυτρώνουν απάνω της ροδοδάφνες κι ελιές, για να δίνουν, με τα φύλλα τους, μια γλυκύτερη νότα στο αιώνιο τραγούδι των νερών και του αγέρα». Τούτα είναι λόγια του αξέχαστου θυμόσοφου και εκλεκτού συγγραφέα Ασημάκη Πανσέληνου και σαν Μυτιληνιός κι εγώ, σας βεβαιώνω πως όλα τα παραπάνω δεν είναι καθόλου μακριά απ’ την πραγματικότητα. Άλλωστε ποιος μπορεί να το αμφισβητήσει...
Όπως κανείς, πάλι, δεν είναι δυνατόν να αμφισβητήσει ότι το νησί αυτό του Αιγαίου ευνοήθηκε από τους θεούς των Μουσών και δεν έπαψε να γεννάει τόσους και τόσους δημιουργούς της Τέχνης και, προπαντός, των Γραμμάτων, από τους αρχαίους χρόνους μέχρι τις μέρες μας. «Για να δοξάζουν και να συνεχίζουν με το απέθαντο έργο τους, μια παράδοση γνήσια και αυθεντική, που σηματοδοτεί την μακραίωνη πνευματική ιστορία αυτού του νησιού μέσα στον ευρύτερο Αιγαιοπελαγίτικο χώρο». Θα μας πει ο ακούραστος αυτός Μολυβιάτης λεπταίσθητος ποιητής και τεχνίτης του λόγου Μήτσος Τσιάμης και συνεχίζει: «Έτσι, επαληθεύεται ο στίχος του ποιητή, σ’ αυτόν τον μικρό και μέγα κόσμο, που περικλείει, όλο το νόημα της ζωής. Εδώ, σ’ αυτή τη «λάμπουσα μέρα», κατά κυριολεξία αυτόν τον τόπο της Λέσβου, ακούστηκαν από την παλιότερη ακόμα εποχή οι λυρικές φωνές της Σαπφώς, οι μουσικές μελωδίες του Αρίωνα, οι ερωτικές εκμυστηρεύσεις από τα ειδύλλια του Λόγγου, που φθάνουν ως τις μέρες μας».Είναι, θα πρέπει να ομολογήσω, αυτή η θεϊκή επίδραση που από τότε θα συνεχίσει να εμπνέει το πνεύμα των ανθρώπων που έχουν τη τύχη να γεννιούνται πάνω σ’ αυτό το ευλογημένο νησί. Ένα απίθανο είδος ανθρώπων με λογής επαγγέλματα, και ταυτόχρονα λογοτέχνες, απλοί και μαστόροι στο γράψιμο, σπουδαγμένοι κι ασπούδαστοι, σημαντικές μορφές που έδωσαν μια καλλιτεχνική ζωτικότητα σ’ ολόκληρο το νησί που την ονόμασαν «Λεσβιακή Άνοιξη». Και « ...δεν μπορούσες να ανήκεις στη Λεσβιακή Άνοιξη χωρίς να είσαι Μυτιληνιός, μηδέ να είσαι Μυτιληνιός χωρίς να είσαι σπουδαίος » έλεγε ακόμα ο Ασημάκης Πανσέληνος.
Μια ατελείωτη Άνοιξη που ανθοφόρησε τότε και συνεχίζει «εν διαρκή καρποφορία». Κίνητρο δυνατό, αναμφίβολα, το Γυμνάσιο της Μυτιλήνης με καθηγητές άξιους και με υψηλή προσωπικότητα που προσπαθούσαν να συμβάλλουν στην ανάταση της ψυχής, να δώσουν περιεχόμενο στη ζωή της νεολαίας, να δημιουργήσουν ένα πνεύμα ανεξαρτησίας και να τεθούν τα θεμέλια σ’ ένα κίνημα πνευματικής αναγέννησης.
Αποκορύφωμα, σίγουρα, η πνευματική κίνηση των χρόνων μετά την Μικρασιατική καταστροφή, γύρω στο 1925 όταν εμφανίζεται η κατά τα άλλα παλαβοπαραία γνωστή σαν η «Ορδή των Βασιβουζούκων». Τι τίτλος κι αυτός! Έδρα τους τα ουζάδικα της Μυτιλήνης. Τι άνθρωποι κι αυτοί που μπροστά τους όλη η Ελλάδα γονάτισε με σεβασμό. «Με μια αιολική πνευματική λεβεντιά, που πάει αντάμα με την υπεροψία της ράτσας και το πάθος για την τέχνη». Αναμφίβολα κατέχουν, μια ζηλευτή θέση, στην πορεία της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Στράτης Μυριβήλης, Θείελπις Λεφκίας, Φώτης Κόντογλου, Ασημάκης Πανσέληνος, Στρατής Παπανικόλας, Αντώνης Πρωτοπάτσης, Στρατής Ελευθεριάδης, Στρατής Παρασκευαϊδης, Στρατής Βαρελτζίδης, Γιώργος Βαλέτας, Παναγιώτης Κεφάλας, Δημήτρης Βερναρδάκης, Νίκος Σαραντάκος, Στρατής Αναστασέλλης, Τέρπαντρος Αναστασιάδης, Τάκης Κόντος, Ασημάκης Βεϊνόγλου, Φοίβος Ανατολέας, Κώστας Φριλίγγος, Ηλίας Βενέζης και τόσοι άλλοι.
Ο θεωρητικός της παρέας Αντώνης Πρωτοπάτσης υποστήριζε περήφανα πως: «ο κόσμος κατεβαίνει ένα σκαλί όταν ξανοιχτείς ένα μίλι γύρω από το νησί, πως οι Μυτιληνιοί έπρεπε να μην εργάζονται και να τους θρέφει ο υπόλοιπος κόσμος» κι αυτό συγκινούσε ιδιαίτερα τον ισόβιο αρχηγό της «ορδής» τον Μυριβήλη.
Αυτά κι άλλα πολλά εξαπέλυαν οι βασιβουζούκοι τότε, όχι πως σήμερα οι νεότεροι δεν λένε τα δικά τους: «Εμείς οι Μυτιληνιοί νιώθουμε ότι ανήκουμε σ’ ένα είδος Αρίας φυλής. Εσείς, βέβαια, κ. Πρόεδρε δεν είστε Μυτιληνιός αλλά στο κάτω κάτω κανείς δεν είναι τέλειος». Αυτό τόλμησε να πει οαξέχαστος Φρέντυ Γερμανός (άλλος Μυτιληνιός κι αυτός) στον πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Κωστή Στεφανόπουλο σε μια επίσκεψη του προέδρου στο Μόλυβο πριν χρόνια, για να πάρει, αμέσως, μ’ ένα αφοπλιστικό χαμόγελο και αρκετό χιούμορ την απάντηση: «Μα γι αυτό ακριβώς ήρθα στη Μυτιλήνη – για να τελειοποιηθώ».
Λίγα άνθη όλα αυτά, απ’ το περιβόλι της Λεσβιακής Άνοιξης που και σήμερα, ακόμα δεν το βάζει κάτω και συνεχίζει να υπερασπίζεται το ότι «όσο υπάρχει Μυτιλήνη θα υπάρχει «ορδή των βασιβουζούκων». Κι όσο υπάρχουν «βασιβουζούκοι» θα υπάρχει ρακί και τέχνη».Κι όπως έλεγε ο Στράτης Μυριβήλης, το πρώτο χελιδόνι της Λεσβιακής Άνοιξης: «Ένας λαός που μπορεί να κρατά την ευθυμία του μέσα στις πιο δύσκολες περιστάσεις... Ένας λαός ολοζώντανος, έξυπνος, είρων, εργατικός και φιλόμουσος» όπως ο λαός της Λέσβου δεν μπορεί παρά να την κρατά, αυτή την Άνοιξη σε αδιάκοπη ανάταση και ανθοφορία για πολλές, ίσως, ακόμα γενιές.

Mithymnaios